समानार्थी शब्द भाग -१

समानार्थी शब्द 

अग्नी – आग, वन्ही, अनल, विस्तव, जाळ, पावक, तपन, अंगार, दहन

अडथळा – मज्जाव, मनाई, आडकाठी

अर्थ – पैसा, आशय

अभिनेता – कलावंत, नट

आरसा – दर्पण, मुकूर

रान – जंगल, कानन, वन, अरण्य, विपिन

वृक्ष – पादप, शाखी, झाड, द्रुम, अगम, तरु

मित्र – सोबती, सखा, दोस्त, स्नेह, सवंगडी, साथीदार

पंक्ती – रांग, ओळ, पंगत

पाथरवट – दगडफोड्या

ज्ञान – विद्या, बुद्धी

ज्ञाता – शहाणा, सुज्ञ, जाणकार

क्षय – ऱ्हास, नाश

हित – कल्याण, क्षेम, कुशल

व्याधी – आजार, रोग

वास्तव - प्रत्यक्ष, सत्य, खरे, यथार्थ

सोने – कनक, हिरण्य, सुवर्ण, हेम, कांचन

पोपट - राघू, रावा, शुक

तलवार - समशेर

देह – काया, तनु, शरीर, वपू, तन, कुडी

डोळा - नेत्र, चक्षु, लोचन, अक्ष, नयन

डोके - माथा, मौळी, मस्तक, शीर्ष

निष्णात - कुशल, निपुण, प्रवीण, पटाईत

तगडा - बळकट, सशक्त

झुंबड – गर्दी, जमाव

कारस्थान – खल, मसलत, कट, गुप्त

उत्कर्ष – वाढ, भरभराट, संपन्नता, चलनी, समृद्धी

अंगारा – निखारा, विस्तव, इंगळ

कनक – कांचन, सुवर्ण, हेम, सोने

कपडा - वसन, वस्त्र, अंबर, प्रावरण, पट

कावळा - काक, एकाक्ष, वायस

उपासना – पूजा, भक्ती, आराधना

ख्याती - कीर्ती, प्रसिद्धी

कबूल – मान्य, मंजूर, संमत, पसंत

चक्रपाणी – गोपाळ, मुरलीधर, श्रीकृष्ण, घनश्याम

जल - तोय, वारी, नीर, अंबु, जीवन, उदक, पाणी

जुना – प्राचीन, जीर्ण

तरबेज - वाकबगार, निष्णात, पारंगत, कुशल

तफावत - अंतर, फरक

द्रव्य – संपत्ती, दौलत, ऐश्वर्य, पैसा, धन, अर्थ, पैसा

देऊळ - देवालय, देवस्थान, मंदिर, राऊळ

धाक – दरारा, दबदबा, भीती, दहशत, वचक

नेता – अग्रणी, म्होरक्या, नायक, पुढारी

निश्चय – निग्रह, निर्धार

पार्वती – गौरी, अपर्णा, उमा, भवानी, दुर्गा, शिवानी, कन्याकुमारी

प्रताप – विक्रम, बहादुरी, पराक्रम, शौर्य

अंधार - तिमिर, काळोख, तम, अंधकार

अखंड – सलग, अभंग, एकसंध, संपूर्ण, अक्षत

आश्चर्य – नवल, अचंबा, विस्मय

उणीव – कमतरता, न्यून, न्यूनता

ऐवज – संपत्ती, रक्कम, रोकड, मालमत्ता

ऋषी – मुनी, साधू, योगी, संन्यासी, तापसी, तपस्वी

एकचीत - एकाग्र, एकमानता

किळस - घृणा, तीटकारा, शिसारी

कोमल – नाजूक, मऊ, मृदू, कोवळे, सुकुमार

कैवारी – बाजू, घेणारा, साह्यकर्ता

आसक्ती - लोभ, हव्यास, लंपट, अनुरक्त

आकाश - नभ, गगन, अंबर, आभाळ, अस्मान, अंतरिक्ष

इजा - पीडा, उपद्रव्य, अपाय

आकाश – नभ, गगन, अंबर, आभाळ, अस्मान, अंतरिक्ष

इजा – पीडा, उपद्रव्य, अपाय

कन्या – मुलगी, तनुजा, तनया, आत्मजा, पुत्री, सुता

कळस - टोकशिखर

कमळ – पंकज, राजू, पद्म, अंबुज, सरोज, नीरज, नलिनी, कुमुद

एकजूट - एकी, ऐक्य, एकता

अजिंक्य – अजित, अजय, दुर्लध्य, अपराजित

कायदा - शिरस्त, नियम

किमया – जादू, चमत्कार

खंत – खेद, दुःख, खिन्नता

जिन्नस - पदार्थ

जहाज - जलयान, तारू, गलबत

झरोका - गवाक्ष, जाळी

झपाटा - सपाटी, तडाका, आवेश, जोर, तडफ, वेग

गाय – धेनु, गोमाता, नंदिनी, कपिला, गाम

गणपती - गजानन, लंबोदर, विनायक, एकदंत, गौरीनंदन, विघ्नहर्ता, प्रथमेश

घटस्फोट - काडीमोड, लग्नविच्छेद

चंद्र – शशी, सोम, शशांक, इंदू, सुधांशु, सुधाकर, निशिनाथ, चंद्रमा, कलाधर, निशिकांत, रजनीकांत, कुमुदनाथ

झंजावत – वावटळ, तुफान, वादळ, चक्रवाढ, सोसाटा

घर – सदन, गृह, निवास, भवन, आलय, निकेतन, निलय, आगार, हवेली, बंगला, वास्तु, धाम

खबरदारी - काळजी, संभाळ, बंदोबस्त, दक्षता, सावधगिरी

चांदणे – कौमुदी, चंद्रिका, ज्योत्सना

जलाल - तीव्र, कडक, जहाल, उग्र

नदी - सरिता, तटीनी, जीवनदायीनी, तरंगिनी, जलवाहिनी, तारिणी, आपगा

धरणी – पृथ्वी, धरती, मही, वसुधा, वसुंधरा, भूमी, धरत्री, जमीन, भू

धनुष्य - कार्मुक, चाप, धून, कोदंडा, तीरकमठा

डोळा – चक्षु, नयन, नेत्र, लोचन, अक्ष, अक्षी

ठेकेदार – कंत्राटदार, मक्तेदार

ध्वज - पताका, झेंडा, निशान

धाडस - धैर्य, साहस, हिम्मत, निर्भयता, धीटपणा, छाती

निमंत्रण - आमंत्रण, बोलावणे, पाचारण

नजराना - भेट, उपहार

दरिद्री - गरीब, दिन, कंगाल

दैन्य – दारिद्र्य, हलाखी, गरिबी

तलाव - तलाव, तलाव, तलाव, हंस, तलाव, जलाशय

ढोंग - ढोंगीपणा, खोटेपणा

निर्मळ - स्वच्छ, निष्कलंक, विमल

थंड - गार, शीत, शीतल

थकवा - शिनवटा, शीण, ग्लानी, निरुत्साह

तहान - लालसा, तृष्णा

ढग – जलद, अंबुद, मेघ, निरद, तोयद, जलधर

धवल – पांढरे, शुभ्र, श्वेत, ढवळा

दानव – असुर, राक्षस, दैत्य

यातना – दुःख, वेदना, कष्ट, हाल, अपेष्टा

लता – वेल, लतिका, कुंज, वल्ली

रहस्य – मर्म, गुप्तगोष्ट, खुबी, गुढ

बायको - पत्नी, दारा, कांता, जाया, अर्धांगिनी, कलत्र

योग - संधी, एकत्र येणे

रात्र - निशा, रजनी, यामिनी, रात

राजा – नृप, भूप, नरेश, भूपती, बादशाह, राया, महिपती

मोर - केकी, मयूर, शिखि, नीलकंठ

महात्मा - महानुभाव, महापुरुष, महामानव, महात्मान

मुलगा - आत्मज, तनुज, लेख, पुत्र, सुत, तनय, नंदन

मजूर - श्रमिक, गडी, कामकरी, कष्टकरी

भाव – श्रद्धा, किंमत, वस्तूचा दर, भक्ती, भाव

पवित्र - पाक, मंगल, शुद्ध, निर्मळ, पावन, सात्विक

पक्ष - बाजू, पंख, पंधरवडा

फुल - पुष्प, सुमन, कुसुम, सुम, प्रसून

पाय - चरण, पाऊल, पद

परिमल - सुहास, सुगंध

पक्षी - खग, अंडज, पाखरू, विहग, द्विज

भाऊबंद - नातेवाईक, आप्त, सगेसोयरे

प्रजा - लोक, रयत, जनता

प्राचीन - पुरातन, जुनाट

दंडवत - प्रणाम, नमस्कार

थोडे - नाममात्र, तीळमात्र, किंचित, कणभर, लवमात्र

दुनिया – जग, विश्व

रणझुंजार - शूर, लढवय्या, पराक्रमी, रणगाजी

प्रातःकाल - सकाळ, उषा, पहाट

फरक - भेद, भिन्नता, अंतर, तफावत

पंडित - विद्वान, शास्त्री, बुद्धिमान

सूर्य - रवी, भास्कर, दिनकर, सविता, भानू, आदित्य, दिनमनी, वासरमणी, मित्र, मार्तंड

लालसा - इच्छा, अभिलाषा, आकांक्षा

हरकत - विरोध, अडथळा, आडकाठी, मज्जाव

हव्यास - हाऊ, तीव्र, इच्छा, हावरेपणा, सोस

वानर - कपि, मर्कट, माकड, शाखामृग

सरस्वती - शारदा, भारती, विद्या, देवी, सावित्री, वाणी, वेदमाता, ब्रह्मी

विज - बिजली, सौदामिनी, चपला, चंचला, विद्युत, विद्युलता, तडिता

वारा - वायु, वात, पवन

हिम्मत - धैर्य, धाडस

स्त्री - नारी, अबला, महिला, ललना, कामिनी, वनिता

वैरी - अरी, रिपु, शत्रू, मित्र, वादी, दुश्मन

शिक्षक - गुरुजी, गुरु, मास्तर, अध्यापक, आचार्य

वैकुंठ – स्वर्ग, विष्णूलोक, देवलोक, सुरलोक

हुशार - चतुर, चाणक्य, चलाख, तरबेज, कसबी

शूद्र - लहान, हलके, क्षुल्लक

संमती - अनुमती, मान्यता, परवानगी

शक्ती - बळ, ताकद, जोर, सामर्थ्य, ऊर्जा

विख्यात - प्रख्यात, सुप्रसिद्ध, नामांकित

वर -नवरा, पती, भ्रतार, आशीर्वाद, उंचावर

शृंग - शिंग, शिखर, अग्रभाग, टोक, शेंडा

श्रद्धा - आदर, निष्ठा, अविरत

विघ्न - अडचण, संकट, आपत्ती

विहार - खेळ, किडा, सहल, भ्रमण

लौकिक - कीर्ती, प्रसिद्धी, बोलबाला, गाजावाजा

शव - प्रेत, मृत, शरीर, मढे, कलेवर

शंका - संशय, किंतु, विकल्प, अंधेशा, आशंका

योगक्षेम - निर्वाह, चरितार्थ, उदरपोषण, उपजीविका

पर्वत- नगर, गिरी, शेल, अचल, अद्री

बैल – वृषभ, पोळ, खोंड

वडील - वडील, पिता, जनक, जन्मदाता, तीर्थरूप

माणूस - मानव, नर, मनुष्य, मनोज

भुंगा - भ्रमर, अली, मिलिंद, भृंग, मधुप, मधुकर, बंपर

भूषण – अभिमान, मोठेपण, अलंकार, आभरण, दागिना

प्रेम - माया, लोभ, स्नेह

हत्ती – गज, हस्ती, गजेंद्र, नग, कुंजर, मतंग, द्वीप, वारण, दंती

संग्राम – युद्ध, समर, संगर, लढाई

घोडा - अश्व, वारू, तुरग, हय, वाजी

गंध - वास, परिमल, सुवास, सुगंध, दरवळ, टिळा, तिलक, दर्प

कारागृह - तुरुंग, बंदीवास, कैदखाना

काठ - तीर, किनारा, तट, तीर, शेवट

हात - कर, सारा, जकात, ग्रहण, संक्रांत

इंद्र - देवेंद्र, अमरेंद्र, वासव, वज्रपाणी, शुक्र, नाकेश

अचपळ - खोडकर, चंचल, चैतन्यपूर्ण, गतिमान

अनर्थ - वरिष्ठ, संकट, निरर्थक, अर्थशून्य, अर्थहीनता

अनाथ - निराधार, पोरका, निराश्रीत, असाह्य

आयुष्य - जीवन, जीवित, काल, हयात, आयु

खमंग - रुचकर, चवदार, स्वादिष्ट

किल्ला - गड, तट, दुर्ग

जनक - पिता, बाप, वडील

खटका - भांडण, वाद, कडी, बेबनाव

गीत – गाणे, पद

चिरंजीव - चिरायु, दीर्घायुषी, अमर, शाश्वत, चिरंजीवी

आदर्श - नमुना, दर्पण, आरसा, कित्ता

उपवन - बाग, बगीचा, उद्यान, वाटिका

औचित्य – योग्यता, उचितपणा, युक्तता

अद्भुत – चमत्कारिक, विलक्षण, अपूर्व, आश्चर्यकारक

आई - माता, जननी, माऊली, माय, जन्मदात्री, मातोश्री

इमानी - प्रामाणिक, इमानदार

आवाज - सूर, नाद, ध्वनी, साद, हाक, निनाद

आदेश - जीवन, जीवितकाल, हयात, आयु

अनर्थ – वरिष्ठ, संकट, निरर्थक, अर्थशून्य, अर्थहिनता

आभारी - कृतज्ञ, ऋणी, उपकृत, भारभूत

नमस्कार - नमन, प्रणाम, वंदन, प्रणीपात, अभिवादन, दंडवत

धनिक - सावकार, धनु, श्रीमंत, तीरकमठा