ब्रिटिश राजवटीचा भारतीय अर्थव्यवस्थेवर परिणाम MCQ -3

0%

Question 1: बंगाल आणि बिहारची कायमस्वरूपी जमीन महसूल व्यवस्था कोणी सुरू केली?

A) रॉबर्ट क्लाइव्ह

B) वॉरेन हेस्टिंग्ज

C) लॉर्ड वेलेस्ली

D) लॉर्ड कॉर्नवॉलिस

Question 2: ब्रिटिश सरकारने भारतात कायमस्वरूपी जमीन व्यवस्था कधी लागू केली?

A) 1753 मध्ये

B) 1793 मध्ये

C) 1762 मध्ये

D) 1803 मध्ये

Question 3: रयतवारी पद्धत कधी लागू करण्यात आली?

A) 1816 मध्ये

B) 1818 मध्ये

C) 1820 मध्ये

D) 1822 मध्ये

Question 4: महालवारी पद्धत पहिल्यांदा कधी औपचारिकपणे लागू करण्यात आली?

A) 1793 मध्ये

B) 1816 मध्ये

C) 1820 मध्ये

D) 1822 मध्ये

Question 5: ज्या भागात कायमस्वरूपी (स्थायी) जमीन व्यवस्था लागू करण्यात आला त्यात 1. बंगाल 2. बिहार 3. ओरिसा 4. मद्रासचे उत्तरेकडील जिल्हे 5. बनारस यांचा समावेश आहे

A) 1,2,3 आणि 4

B) 1, 3, 4 आणि 5

C) 1,2,4 आणि 5

D) 1,2,3,4 आणि 5

Question 6: रयतवारी प्रणाली ब्रिटिशांनी सुरू केली होती.

A) बंगाल प्रेसिडेन्सी

B) मद्रास प्रेसीडेंसी

C) बॉम्बे प्रेसीडेंसी

D) मद्रास प्रेसिडेन्सी आणि बॉम्बे प्रेसिडेन्सी

Question 7: भारतातील वसाहतवादी राजवटीच्या संदर्भात, 1883 मध्ये पारित झालेल्या 'इल्व्हर्ट विधेयकाचे' उद्दिष्ट होते.

A) न्यायालयांच्या फौजदारी अधिकारक्षेत्रात भारतीय आणि युरोपीय लोकांना समान पातळीवर ठेवणे.

B) स्थानिक वृत्तपत्रांच्या स्वातंत्र्यावर कडक निर्बंध घालणे कारण ते वसाहतवादी शासकांना प्रतिकूल मानले जात होते.

C) भारतात प्रशासकीय सेवा परीक्षा आयोजित करणे जेणेकरून मूळ भारतीयांना त्यात बसण्यास प्रोत्साहित करता येईल.

D) शस्त्रास्त्र कायद्यात सुधारणा करून मूळ भारतीयांना शस्त्र बाळगण्याची परवानगी देणे.

Question 8: यादी-I ला यादी-II शी जुळवा. यादी-I A. मोठ्या सरंजामदारांना वाटप केलेल्या जमिनी B. मालगुजारी मक्तेदारांना किंवा तहसीलदारांना दिलेली जमीन C. भाडेपट्टा, गहाणखत, हस्तांतरण, भेटवस्तू किंवा विक्रीच्या अधिकारसहित प्रत्येक शेतकऱ्याला दिलेली जमीन D. गावपातळीवर केलेली जमीन महसूल वसुली व्यवस्था यादी-II 1. जहागीरदारी व्यवस्था 2. रयतवारी व्यवस्था 3. महालवाडी व्यवस्था 4. जमीनदारी व्यवस्था

A) A → 1, B → 2, C → 3, D → 4

B) A → 1, B → 4, C → 2, D →3

C) A → 3, B → 4, C → 1, D → 2

D) A → 2, B → 1, C → 3, D → 4

Question 9: ब्रिटिश राजवटीत भारतात उद्योगांचा स्वतंत्र विकास झाला नाही याचे कारण होते..

A) जड उद्योगांचा अभाव

B) परदेशी भांडवलाचा अभाव

C) नैसर्गिक संसाधनांची कमतरता

D) श्रीमंत वर्गाकडून स्थावर मालमत्तेतमध्ये (रिअल इस्टेट)गुंतवणुकीसाठी प्राधान्य

Question 10: 1813 च्या चार्टर कायद्याद्वारे कंपनीची भारतीय व्यापारावरील मक्तेदारी रद्द करण्यात आली असली तरी, कोणत्या वस्तूचा व्यापार अजूनही फक्त कंपनीसाठी राखीव होता?

A) कागद

B) जूट

C) चहा

D) साखर

Question 11: कोणत्या गव्हर्नर जनरलने भारतीय विणकरांच्या दयनीय स्थितीवर भाष्य केले होते: “त्यांचे दुःख आणि वेदना संपूर्ण इतिहासात अतुलनीय आहेत.कापड विणणाऱ्यांच्या हाडांमुळे भारताची माती पांढरी झाली आहे” ?

A) लॉर्ड कॉर्नवॉलिस

B) विल्यम बेंटिंक

C) लॉर्ड डलहौसी

D) लॉर्ड कॅनिंग

Question 12: भारतात रेल्वे बांधणीची कारणे अशी होती –

A) ब्रिटिश उद्योगांमध्ये उत्पादित होणाऱ्या वस्तूंचा जलद वापर आणि ब्रिटिश उद्योगांसाठी भारताच्या विविध भागांमधून अपुरा कच्च्या मालाचा पुरवठा

B) विशाल भारतीय साम्राज्याला एकाच राजकीय प्रशासकीय धाग्यात बांधणे

C) अंतर्गत बंड आणि बाह्य आक्रमणादरम्यान सैन्याची जलद हालचाल

D) वरील सर्व

Question 13: भारतातील रेल्वेच्या स्थापनेचे वर्णन 'आधुनिक उद्योगाची जननी' असे कोणी केले?

A) लॉर्ड डलहौसी

B) कार्ल मार्क्स

C) दादाभाई नौरोजी

D) महात्मा गांधी

Question 14: पहिली आधुनिक जूट मिल स्थापन झाली?

A) रिशरा, (बंगाल)

B) मुंबई

C) भरूच

D) सुरत

Question 15: पहिला आधुनिक लोखंड आणि पोलाद उद्योग कोठे स्थापन झाला?

A) बिहारमध्ये

B) बंगालमध्ये

C) महाराष्ट्रात

D) तामिळनाडूमध्ये

Question 16: 'द इकॉनॉमिक हिस्ट्री ऑफ इंडिया' चे लेखक कोण आहेत?

A) आर. सी. मजुमदार

B) रमेश चंद्र दत्त

C) आर.जी. भांडारकर

D) रजनीपम दत्त

Question 17: भारतात पोलाद उत्पादन कधी सुरू झाले?

A) 1809 मध्ये

B) 1913 मध्ये

C) 1916 मध्ये

D) 1919 मध्ये

Question 18: ब्रिटिश आक्रमकांनी भारतातील यंत्रमाग तोडले आणि चरखा नष्ट केला असे कोणी म्हटले?

A) ई. थॉमसन

B) डी. टी. गैराट

C) हॅराल्ड लास्की

D) कार्ल मार्क्स

Question 19: दादाभाई नौरोजींनी ब्रिटीशांच्या कोणत्या कृतीला 'सर्वात वाईट' म्हटले आहे?

A) भारतीय पारंपारिक उद्योगांचा नाश

B) सर्व उच्च पदांवर ब्रिटिशांची भरती

C) पैशाचा निचरा

D) नीळ बागायतदारांकडून भारतीयांना दिले जाणारे उपचार

Question 20: 'भारत आणि इंग्लंडचे आर्थिक हितसंबंध प्रत्येक क्षेत्रात एकमेकांशी भिडतात' हे विधान कोणाचे आहे?

A) एम.जी. रानडे

B) रमेश चंद्र दत्त

C) जवाहरलाल नेहरू

D) सुरेंद्रनाथ बॅनर्जी

Question 21: ब्रिटिश राजवटीत भारतातील कोणता प्रदेश अफू उत्पादनासाठी प्रसिद्ध होता?

A) बिहार

B) दक्षिण भारत

C) गुजरात

D) आसाम

Question 22: 18 व्या शतकात बंगालमधील कापड उद्योगाच्या घसरणीचे कारण होते-

A) उत्पादनाच्या गुणवत्तेत घट

B) कच्च्या मालाची उपलब्धता नसणे

C) ब्रिटनला निर्यात केलेल्या वस्तूंवर उच्च कर

D) कारागिरांची अनुपलब्धता

Question 23: नीळ उत्पादक शेतकऱ्यांच्या दुर्दशेवर लिहिलेल्या 'नील दर्पण' या पुस्तकाचे लेखक कोण होते?

A) बंकिमचंद्र चॅटर्जी

B) दीनबंधू मित्र

C) शरतचंद्र चॅटर्जी

D) रवींद्रनाथ ठाकूर

Question 24: ब्रिटिश राजवटीत भारताचे 'आर्थिक शोषण' ही कल्पना कोणी मांडली?

A) दादाभाई नौरोजी

B) एम.एन. रॉय

C) जयप्रकाश नारायण

D) राम मनोहर लोहिया

Question 25: कोणत्या कायद्यानुसार ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनीचे व्यापारी अधिकार शेवटी रद्द करण्यात आले?

A) 1813 चा सनदी कायदा

B) 1833 चा सनदी कायदा

C) 1858 चा व्हिक्टोरियाचा घोषणापत्र कायदा

D) यापैकी काहीही नाही

Question 26: 1793 च्या कायमस्वरूपी व्यवस्थेअंतर्गत, जमीनदारांना शेतकऱ्यांना पट्टे देणे बंधनकारक होते. अनेक जमीनदारांनी भाडेपट्टे दिले नाहीत. याचे कारण असे होते –

A) शेतकऱ्यांचा जमीनदारांवर विश्वास होता

B) जमीनदारांवर सरकारी नियंत्रण नव्हते

C) ही ब्रिटिश सरकारची जबाबदारी होती

D) शेतकऱ्यांना मिळण्यात रस नव्हता

Question 27: ब्रिटिश महसूल प्रणालीच्या संदर्भात ही विधाने विचारात घ्या. 1. कायमस्वरूपी प्रणाली अंतर्गत, सरकारने जमीनदारांकडून कायमचे भाडे निश्चित केले, म्हणूनच त्याला 'कायमस्वरूपी प्रणाली' असे म्हटले गेले. 2.रयतवारी पद्धती अंतर्गत, सरकारने रयतेकडून कर निश्चित केला. या कारणास्तव तिला 'रयतवाडी व्यवस्था' असे म्हटले गेले.3. महालवारी पद्धती अंतर्गत, जमीन महसूल प्रत्येक शेताच्या आधारावर निश्चित केला जात नव्हता तर प्रत्येक महालानुसार (जहागिरीचा एक भाग) निश्चित केला जात होता. म्हणून या पद्धतीला ' महालवारी पद्धत' असे म्हटले गेले. खालीलपैकी कोणते विधान बरोबर आहे/आहेत?

A) 1 आणि 2

B) 2 आणि 3

C) 1 आणि 3

D) 1, 2 आणि 3

Question 28: यादी-I ला यादी-II शी जुळवा. यादी-I A. कायमस्वरूपी व्यवस्था B. रयतवारी व्यवस्था C. महालवारी व्यवस्था यादी-II 1. कॉर्नवॉलिस, चार्ल्स ग्रँट, जॉन शोर 2. कॅप्टन रीड, थॉमस मुनरो, एल्फिन्स्टन 3. होल्ट मॅकेन्झी, मार्टिन बर्ड

A) A → 1, B → 2, C →3

B) A → 2, B → 1, C →3

C) A → 1, B → 3, C →2

D) A → 2, B → 3, C →1

Question 29: महालवारी प्रणाली ज्या भागात लागू करण्यात आली त्यात समाविष्ट आहे 1. गंगा खोरे 2. वायव्य दोआब प्रांत (पश्चिम उत्तर प्रदेश) 3. मध्य भारतातील काही भाग 4. मराठ्यांनी व्यापलेले प्रदेश 5. पंजाब

A) 1,2,3 आणि 4

B) 1,3,4 आणि 5

C) 2,3,4 आणि 5

D) 1,2,3,4 आणि 5

Question 30: 'भारतीय राजांनी कर वसूल करणे म्हणजे सूर्याने पृथ्वीवरून पाणी घेण्यासारखे होते जे पावसाच्या स्वरूपात परत येऊन जमिनीला सुपीक बनवते.' पण इंग्रजांनी लावलेला कर म्हणजे भारतात पाऊस पडण्याऐवजी फक्त इंग्लंडमध्ये पाऊस पडत असे. हे विधान कोणाचे आहे?

A) आर.सी. दत्त

B) कार्ल मार्क्स

C) दादाभाई नौरोजी

D) यापैकी काहीही नाही

Question 31: आमची पद्धत स्पंजसारखी काम करते; ते गंगेच्या काठावरील सर्व चांगल्या गोष्टी शोषून घेते आणि थेम्सच्या काठावर त्यांना पिळून काढते - हे कोणाचे म्हणणे आहे?

A) कार्ल मार्क्स

B) दादा भाई नौरोजी

C) आर.सी. दत्त

D) जॉन सुलिवान

Question 32: 'पॉव्हर्टी अँड अन-ब्रिटिश रूल इन इंडिया' या पुस्तकाचे लेखक कोण आहेत?

A) दादाभाई नौरोजी

B) रमेश चंद्र दत्त

C) जवाहरलाल नेहरू

D) एम.जी. रानडे

Question 33: भारतीय अर्थशास्त्रज्ञांमध्ये हे समाविष्ट आहे - 1. दादाभाई नौरोजी 2. आर.सी. दत्त 3. एम.जी. रानडे 4. डी.एन. गाडगीळ 5. गोपाळ कृष्ण गोखले 6. के.टी. शहा

A) 1, 2, 3 आणि 4

B) 2, 3, 4 आणि 5

C) 3, 4, 5 आणि 6

D) हे सर्व

Question 34: सर थॉमस हॉलंड यांच्या अध्यक्षतेखाली भारतीय औद्योगिक आयोगाची स्थापना कधी झाली?

A) 1911 मध्ये

B) 1913 मध्ये

C) 1916 मध्ये

D) 1923 मध्ये

Question 35: पहिली औद्योगिक परिषद कोणत्या वर्षी भरवण्यात आली?

A) 1903 मध्ये

B) 1905 मध्ये

C) 1907 मध्ये

D) 1909 मध्ये

Question 36: 1925 मध्ये सरकारने स्थापन केलेल्या भारतीय आर्थिक चौकशी समितीचे अध्यक्ष कोण होते?

A) अ‍ॅनी मर्चंट

B) टी.सी. गोस्वामी

C) व्ही.पी. वाडिया

D) एम. विश्वेश्वरय्या

Report Card

Total Questions Attempted: 0

Correct Answers: 0

Wrong Answers: 0

--