निवडणूक आयोग

0%

Question 1: तारकुंडे समिती आणि गोस्वामी समिती खालील गोष्टींशी संबंधित आहेत -

A) निवडणूक व्यवस्थेत आमूलाग्र सुधारणा

B) निवडणुकीत गुन्हेगारी घटकांच्या वाढीवर बंदी

C) राज्याकडून निवडणुकांसाठी आर्थिक मदत

D) निवडणुकीत काळ्या पैशाच्या वाढत्या प्रभावावर बंदी

Question 2: भारतीय इतिहासात 1952 हे वर्ष का महत्त्वाचे आहे?

A) राज्य पुनर्रचना कायदा मंजूर झाला

B) हरियाणा राज्याचे विभाजन झाले

C) भारतात पहिली अधिकृत जनगणना झाली

D) लोकसभेची पहिली सार्वत्रिक निवडणूक झाली

Question 3: भारतातील निवडणूक प्रणाली खालीलपैकी कोणत्या देशाच्या निवडणूक प्रणालीसारखी आहे?

A) रशिया

B) अमेरिका

C) ब्रिटन

D) फ्रान्स

Question 4: थेट निवडणूक कशाला म्हणतात?

A) निवडणूक महाविद्यालय प्रतिनिधी निवडते

B) उच्चभ्रू वर्ग प्रतिनिधी निवडतो

C) लोक प्रतिनिधी निवडतात

D) यापैकी काहीही नाही

Question 5: निवडणूक अधिकारी(रिटर्निंग अधिकारी) कोण आहे?

A) जमीन वाटपासाठी नाकारलेला अर्ज परत करणारा अधिकारी

B) ज्या अधिकाऱ्याला त्याच्या मूळ विभागात परत पाठवले जाते

C) राज्य विधानसभा सचिवालयाचे प्रमुखपद भूषवणारा अधिकारी

D) मतदारसंघातील निवडणुकीची जबाबदारी असलेला आणि निकाल जाहीर करणारा अधिकारी

Question 6: भारतीय संविधानाच्या कोणत्या कलमात निवडणूक आयोगाची तरतूद आहे?

A) अनुच्छेद -320

B) अनुच्छेद -322

C) अनुच्छेद -324

D) अनुच्छेद -326

Question 7: भारतातील मतदार यादी तयार करण्याची जबाबदारी कोणाची आहे?

A) निवडणूक आयोग

B) निवडणूक अधिकारी

C) संसद

D) स्थानिक प्रशासन

Question 8: निवडणूक आयोगाचे अध्यक्ष कोण असतात?

A) राष्ट्रपती

B) उपराष्ट्रपती

C) पंतप्रधान

D) मुख्य निवडणूक आयुक्त

Question 9: भारतीय निवडणूक आयोगाची कार्ये आहेत - 1. संसद आणि राज्य विधिमंडळांच्या सर्व निवडणुका घेणे. 2. राष्ट्रपती आणि उपराष्ट्रपतींच्या निवडणुका घेणे 3. मुक्त आणि निष्पक्ष निवडणुकांसाठी परिस्थिती अनुकूल नसताना राज्यात राष्ट्रपती राजवट लागू करण्याची शिफारस करणे. 4. मतदार याद्या तयार करण्याच्या कामाचे निरीक्षण, दिशानिर्देश आणि नियंत्रण.

A) 1,2,3

B) 1,2,4

C) 1,3,4

D) सर्व चार

Question 10: मध्यावधी निवडणुका कधी घेतल्या जातात?

A) जेव्हा लोकसभा तिचा कार्यकाळ संपण्यापूर्वी विसर्जित केली जाते.

B) जेव्हा एखादा सदस्य आपल्या पदाचा राजीनामा देतो.

C) मतदानाच्या वेळी कोणतेही अंतर नसते.

D) जेव्हा जेव्हा मंत्री पक्षातून राजीनामा देतात.

Question 11: भारतातील पहिल्या सार्वत्रिक निवडणुका कोणत्या वर्षी झाल्या?

A) 1947-48

B) 1948-49

C) 1950-51

D) 1951-52

Question 12: 2010 मध्ये भारतीय निवडणूक आयोगाने कोणती जयंती साजरी केली ?

A) सुवर्ण महोत्सव

B) हीरक महोत्सव

C) रौप्य महोत्सव

D) अमृत जयंती

Question 13: भारतात महिलांना पहिल्यांदा मतदानाचा अधिकार कधी मिळाला?

A) 1920 इ.स.

B) 1926 इ.स.

C) 1933 इ.स.

D) 1936 इ.स.

Question 14: डिसेंबर 1989 मध्ये संसदेने केलेल्या कायद्यानुसार, नागरिकाचे प्रौढ होण्यासाठी कायदेशीर वय आहे -

A) 23 वर्षे

B) 22 वर्षे

C) 20 वर्षे

D) 18 वर्षे

Question 15: भारताचे पहिले मुख्य निवडणूक आयुक्त कोण होते?

A) ग.वा. मावळणकर

B) टी. स्वामीनाथन

C) के.व्ही.के. सुंदरम

D) सुकुमार सेन

Question 16: निवडणूक मतदारसंघात निवडणूक प्रचार कधी थांबवावा लागतो?

A) मतदान सुरू होण्याच्या 24 तास आधी

B) मतदान संपण्यापूर्वी 24 तास आधी

C) मतदान सुरू होण्याच्या 48 तास आधी

D) मतदान संपण्यापूर्वी 48 तास आधी

Question 17: निवडणुकीदरम्यान एखाद्या राजकीय पक्षाच्या उमेदवाराचा मृत्यू झाल्यास, किती दिवसांच्या आत दुसरा उमेदवार उभा करावा लागतो?

A) 15

B) 10

C) 7

D) 30

Question 18: मुख्य निवडणूक आयुक्तांना दरमहा किती वेतन मिळते?

A) 80,000 रुपये

B) 2,50,000 रुपये

C) 95,000 रुपये

D) 1,00,000 रुपये

Question 19: मुख्य निवडणूक आयुक्तांचा पदावधी -

A) 6 वर्षे किंवा वयाची 65 वर्षे, यापैकी जे आधी पूर्ण झाले असेल

B) 6 वर्षे किंवा वयाची 62 वर्षे, यापैकी जे आधी पूर्ण झाले असेल

C) 5 वर्षे किंवा वयाची 65 वर्षे, यापैकी जे आधी पूर्ण झाले असेल

D) 6 वर्षे किंवा वयाची 60 वर्षे, यापैकी जे आधी पूर्ण झाले असेल

Question 20: दिनेश गोस्वामी समिती खालील गोष्टींशी संबंधित होती -

A) बँकांचे राष्ट्रीयीकरण समाप्त

B) निवडणूक सुधारणा

C) ईशान्येकडील अशांतता संपविण्यासाठी उपाययोजना

D) चकमा समस्या

Question 21: मुख्य निवडणूक आयुक्तांबद्दल काय बरोबर आहे? 1. त्याची नियुक्ती राष्ट्रपती करतात. 2. सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशाप्रमाणे त्याला त्याच्या पदावरून काढून टाकता येते. 3. तो राष्ट्रपती, उपराष्ट्रपती, संसद आणि विधिमंडळ सदस्यांची निवड करतो. 4. त्याचा कार्यकाळ 5 वर्षे आहे.

A) 1,2,3 आणि 4 बरोबर आहेत

B) 1,2 आणि 3 बरोबर आहेत✓

C) 1

D) 1,2 आणि 4 बरोबर आहेत

Question 22: मुख्य निवडणूक आयुक्तांना खालील द्वारे काढून टाकता येते:

A) मुख्य न्यायाधीश, उच्च न्यायालयद्वारे

B) राष्ट्रपतीद्वारे

C) मंत्रिमंडळाच्या ठरावाद्वारे

D) संसदेच्या दोन्ही सभागृहांच्या दोन तृतीयांश बहुमताने गैरवर्तन सिद्ध झाल्याच्या आधारावर

Question 23: खालीलपैकी कोणते निवडणूक आयोगाशी संबंधित नाही?

A) निवडणुकीची अधिसूचना जारी करणे

B) निवडणूक चिन्ह वाटप करणे

C) निवडणुकीची वैधता निश्चित करणे

D) निवडणूक शांततेत पार पाडणे

Question 24: भारतातील निवडणूक आयोगाची खालीलपैकी कोणती कार्ये आहेत? 1. लोकसभेचे अध्यक्ष आणि उपसभापती आणि राज्यसभेचे उपसभापती यांच्या पदांसाठी निवडणुका घेणे. 2. नगरपालिका आणि महानगरपालिकांच्या निवडणुका घेणे. 3. निवडणुकांमधून उद्भवणाऱ्या खऱ्या शंका आणि वादांवर निर्णय. खाली दिलेल्या पर्यायांमधून योग्य उत्तर निवडा –

A) 1 आणि 2

B) 1 आणि 3

C) 2 आणि 3

D) काहीही नाही

Question 25: निवडणूक आयोग, सर्वोच्च न्यायालय, संघ लोकसेवा आयोग, नियंत्रक आणि महालेखा परीक्षक कार्यालय यासारख्या संस्थांमध्ये कोणते वैशिष्ट्य सामान्य आहे?

A) त्या सल्लागार संस्था आहेत

B) त्या घटनाबाह्य संस्था आहेत

C) त्या कायदेमंडळांद्वारे नियंत्रित असतात

D) त्या घटनात्मक संस्था आहेत

Question 26: भारताच्या मुख्य निवडणूक आयुक्तांची नियुक्ती कोण करते?

A) संसद

B) पंतप्रधान

C) राष्ट्रपती

D) उपराष्ट्रपती

Question 27: निवडणूक आयोगाचे प्रमुख आहेत -

A) राष्ट्रपती

B) पंतप्रधान

C) उपराष्ट्रपती

D) मुख्य निवडणूक आयुक्त

Question 28: मुख्य निवडणूक आयुक्त आणि इतर निवडणूक आयुक्तांच्या सेवा शर्तींशी संबंधित कायदा संसदेने कधी मंजूर केला?

A) 1990 इ.स.

B) 1991 इ.स.

C) 1992 इ.स.

D) 1994 इ.स.

Question 29: संविधान लागू झाल्यानंतर, राष्ट्रपतींनी मुख्य निवडणूक आयुक्तांना मदत करण्यासाठी पहिल्यांदाच दोन व्यक्तींची निवडणूक आयुक्त म्हणून नियुक्ती केव्हा केली?

A) 1986 इ.स.

B) 1987 इ.स.

C) 1988 इ.स.

D) 1989 इ.स.

Question 30: भारतीय निवडणुकांमध्ये ईव्हीएमचा वापर कधीपासून सुरू झाला?

A) 1996

B) 1997

C) 1998

D) 2000

Question 31: निवडणूक आयोगाला मदत करण्यासाठी लोकसभा किंवा राज्य विधिमंडळाच्या सार्वत्रिक निवडणुकीपूर्वी प्रादेशिक निवडणूक आयुक्त नियुक्त करण्याचा अधिकार कोणाला आहे?

A) राष्ट्रपती

B) संसद

C) मुख्य निवडणूक आयुक्त

D) राज्यपाल

Question 32: मतदार यादी अद्ययावत ठेवणारे खालीलपैकी कोण आहे?

A) प्रत्येक राज्याचे विधिमंडळ

B) गृहमंत्रालय

C) संसदीय सचिवालय

D) निवडणूक आयोग

Question 33: भारतातील विविध राजकीय पक्षांना राष्ट्रीय किंवा प्रादेशिक पक्षाचा दर्जा देण्याचा अधिकार कोणाला आहे?

A) संसद

B) राष्ट्रपती

C) निवडणूक आयोग

D) सर्वोच्च न्यायालय

Question 34: निवडणूक आयोग खालीलपैकी कोणत्या निवडणुकांचे पर्यवेक्षण, निर्देश आणि नियंत्रण करतो?

A) राष्ट्रपतींची निवडणूक

B) उपराष्ट्रपतींची निवडणूक

C) लोकसभेची निवडणूक

D) या सर्व

Question 35: पोटनिवडणूक घेतली जाते -

A) 2 वर्षांनी

B) 3 वर्षांनी

C) 5 वर्षांनी

D) कधीही

Question 36: भारतात मतदानाचे वय 21 वर्षांवरून 18 वर्षे केव्हा कमी करण्यात आले?

A) 1988 इ.स.

B) 1989 इ.स.

C) 1990 इ.स.

D) 1991 इ.स.

Question 37: मतदानाचा अधिकार किती वयात मिळतो?

A) 18 वर्षे

B) 15 वर्षे

C) 21 वर्षे

D) 25 वर्षे

Question 38: एखादी व्यक्ती -

A) एका पेक्षा जास्त मतदारसंघातून निवडणूक लढवू शकत नाही

B) दोन पेक्षा जास्त मतदारसंघातून निवडणूक लढवू शकत नाही

C) तीन पेक्षा जास्त मतदारसंघातून निवडणूक लढवू शकत नाही

D) चार पेक्षा जास्त मतदारसंघातून निवडणूक लढवू शकत नाही

Question 39: खालील दोन विधाने विचारात घ्या. विधान (A): मुख्य निवडणूक आयुक्तांना संवैधानिक प्रस्तावांशिवाय काढून टाकता येत नाही. कारण (R): मुख्य निवडणूक आयुक्त हे एक संवैधानिक व्यक्ती आहेत.वरील विधानांच्या संदर्भात खालीलपैकी कोणते विधान बरोबर आहे?

A) A आणि R दोन्ही बरोबर आहेत आणि R हे A चे बरोबर स्पष्टीकरण आहे.

B) A आणि R दोन्ही गोष्टी आहेत आणि R हे A चे बरोबर स्पष्टीकरण नाही.

C) A बरोबर आहे, पण R चूक आहे.

D) A चूक आहे, पण R बरोबर आहे.

Question 40: इतर निवडणूक आयुक्तांचा मासिक पगार किती आहे?

A) 80,000 रुपये

B) 90,000 रुपये

C) 95,000 रुपये

D) 1,00,000 रुपये

Question 41: इतर निवडणूक आयुक्तांचा पदावधी असा आहे -

A) 6 वर्षे किंवा वयाची 62 वर्षे, यापैकी जे आधी पूर्ण झाले असेल

B) 6 वर्षे किंवा वयाची 65 वर्षे, यापैकी जे आधी पूर्ण झाले असेल

C) 5 वर्षे किंवा वयाची 62 वर्षे, यापैकी जे आधी पूर्ण झाले असेल

D) 6 वर्षे किंवा वयाची 65 वर्षे, यापैकी जे आधी पूर्ण झाले असेल

Question 42: इतर निवडणूक आयुक्त त्यांचे राजीनामे - देतात.

A) राष्ट्रपतींना

B) पंतप्रधानांना

C) उपराष्ट्रपतींना

D) मुख्य निवडणूक आयुक्तांना

Question 43: निवडणूक आयोगाच्या खालील कार्यांचा विचार करा - 1. मुक्त आणि निष्पक्ष निवडणुकांचे पर्यवेक्षण, मार्गदर्शन आणि आचरण 2. खासदार, राज्य विधिमंडळ, राष्ट्रपती आणि उपराष्ट्रपती यांच्या निवडणुकांसाठी मतदार यादी तयार करणे. 3. निवडणूक लढवणाऱ्या व्यक्ती आणि राजकीय पक्षांना निवडणूक चिन्हांचे वाटप करणे आणि राजकीय पक्षांना मान्यता देणे. 4. निवडणूक विवादांमध्ये अंतिम निर्णयाची घोषणा. योग्य उत्तर निवडा-

A) 1,2 आणि 3

B) 2,3 आणि 4

C) 1 आणि 3

D) 1,2 आणि 4

Question 44: भारताच्या संदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या - 1. मुख्य निवडणूक आयुक्त आणि इतर निवडणूक आयुक्तांना समान अधिकार आहेत, परंतु त्यांना मिळणाऱ्या वेतनात असमानता आहे. 2. मुख्य निवडणूक आयुक्तांना सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशांइतकेच वेतन मिळण्याचा अधिकार आहे. 3. सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशांना ज्या पद्धतीने काढून टाकले जाते त्या पद्धतीने वगळता इतर कोणत्याही कारणाने मुख्य निवडणूक आयुक्तांना त्यांच्या पदावरून काढून टाकता येणार नाही. 4. निवडणूक आयुक्तांचा कार्यकाळ तो पदभार स्वीकारल्याच्या तारखेपासून पाच वर्षे किंवा तो वयाची 62 वर्षे पूर्ण करेपर्यंत, यापैकी जे आधी असेल तोपर्यंत असतो. यापैकी कोणते विधान बरोबर आहेत?

A) 1,2 आणि 3

B) 2 आणि 3

C) 1 आणि 4

D) 2 आणि 4

Question 45: दिनेश गोस्वामी समितीने शिफारस केली -

A) राज्यस्तरीय निवडणूक आयोगाची स्थापना

B) लोकसभा निवडणुकीसाठी यादी पद्धत

C) लोकसभा निवडणुकीसाठी सरकारी निधी

D) लोकसभा निवडणुकीत अपक्ष उमेदवारांच्या उमेदवारीवर बंदी

Question 46: भारतातील विविध निवडणुकांसाठी खालीलपैकी कोणती निवडणूक प्रणाली स्वीकारली गेली आहे? 1. प्रौढ मताधिकारावर आधारित थेट निवडणूक प्रणाली 2. एकल हस्तांतरणीय मताद्वारे प्रमाणशीर प्रतिनिधित्वाची प्रणाली 3. प्रमाणशीर प्रतिनिधित्वाची यादी प्रणाली. 4. अप्रत्यक्ष निवडणुकीची संचयी मतदान प्रणाली खाली दिलेल्या पर्यायांमधून योग्य उत्तर निवडा -

A) 1 आणि 2

B) 1 आणि 3

C) 1,2 आणि 3

D) 2,3 आणि 4

Question 47: भारतीय संविधानाच्या एका कलमाअंतर्गत स्पष्ट तरतुदीनुसार खालीलपैकी कोणते आयोग स्थापन करण्यात आले?

A) विद्यापीठ अनुदान आयोग

B) राष्ट्रीय मानवाधिकार आयोग

C) निवडणूक आयोग

D) केंद्रीय दक्षता आयोग

Question 48: खाली दोन विधाने दिली आहेत - विधान (A): संसद आणि राज्य विधिमंडळांच्या मुक्त आणि निष्पक्ष निवडणुका घेण्याचे अधिकार निवडणूक आयोग या स्वतंत्र संस्थेला देण्यात आले आहेत. विधान (R): निवडणूक आयुक्तांना पदावरून काढून टाकण्याचा अधिकार कार्यकारी मंडळाला आहे. वरील संदर्भात खालीलपैकी कोणते बरोबर आहे?

A) A आणि R दोन्ही बरोबर आहेत आणि R हे A चे बरोबर स्पष्टीकरण आहे.

B) A आणि R दोन्ही गोष्टी आहेत आणि R हे A चे बरोबर स्पष्टीकरण नाही.

C) A बरोबर आहे, पण R चूक आहे

D) A चूक आहे, पण R बरोबर आहे

Question 49: खालीलपैकी कोणते काम निवडणूक आयोगाचे नाही?

A) चिन्हांचे वाटप

B) निवडणुकीच्या तारखा निश्चित करणे

C) निवडणुकांची निष्पक्षता राखणे

D) निवडणुकीसाठी उमेदवार निवडणे

Question 50: मुख्य निवडणूक आयुक्तांची नियुक्ती करण्याचा आणि त्यांना काढून टाकण्याचा अधिकार खालीलपैकी कोणाला आहे?

A) पंतप्रधान

B) मुख्य न्यायाधीश

C) राष्ट्रपती

D) संसद

Question 51: निवडणूक आयुक्तांच्या सेवा अटी आणि कार्यकाळ खालील द्वारे निश्चित केले जातात:

A) संविधान

B) संसद

C) राष्ट्रपती

D) सरकार

Question 52: लोकसभा किंवा विधानसभा निवडणुकीच्या उमेदवाराची अनामत रक्कम कधी जप्त केली जाते?

A) जेव्हा तो निवडणूक जिंकत नाही.

B) जेव्हा त्याला एकूण मतांपैकी 1/4 मतंही मिळत नाहीत

C) जेव्हा त्याला एकूण मतांपैकी 1/5 मतंही मिळत नाहीत

D) जेव्हा त्याला एकूण मतांपैकी 1/6 मतंही मिळत नाहीत

Question 53: भारताचे मुख्य निवडणूक आयुक्त हे पद भूषवतात -

A) 6 वर्षे

B) 6 वर्षे किंवा वयाच्या 65 व्या वर्षापर्यंत, जे आधी असेल ते

C) 5 वर्षे किंवा वयाच्या 60 व्या वर्षापर्यंत, जे आधी असेल ते

D) यापैकी काहीही नाही

Question 54: सीमांकन आयोगाच्या(Delimitation Commission) संदर्भात खालील विधाने विचारात घ्या - 1. सीमांकन आयोगाच्या आदेशांना कोणत्याही न्यायालयात आव्हान देता येणार नाही. 2. जेव्हा सीमांकन आयोगाचे आदेश लोकसभा किंवा राज्य विधानसभेसमोर ठेवले जातात, तेव्हा त्या आदेशांमध्ये कोणतीही सुधारणा करता येत नाही. वरीलपैकी कोणते विधान बरोबर आहे/आहेत?

A) फक्त 1

B) फक्त 2

C) 1 आणि 2

D) 1 किंवा 2 नाही

Report Card

Total Questions Attempted: 0

Correct Answers: 0

Wrong Answers: 0

--