0%
Question 1: अनुसूचित जाती/जमातींना राजकीय आरक्षणाची मुदत किती वर्षांनी वाढवली जाते?
A) 5 वर्षे
B) 10 वर्षे
C) 15 वर्षे
D) 20 वर्षे
Question 2: अनुसूचित जाती/जमाती/ओबीसी संदर्भातील विशेष तरतुदी प्रामुख्याने कोणत्या भागात दिल्या आहेत?
A) भाग – III
B) भाग – IV
C) भाग – IX
D) भाग – X
Question 3: अनुसूचित जातींची (SC) शासनिक व्याख्या संविधानाच्या कोणत्या कलमान्वये दिली जाते?
A) कलम 341
B) कलम 342
C) कलम 330
D) कलम 15
Question 4: अनुसूचित जमाती (ST) ची घोषणा संविधानाच्या कोणत्या कलमान्वये होते?
A) कलम 341
B) कलम 342
C) कलम 338
D) कलम 46
Question 5: कठोर आरक्षणाची व सार्वजनिक नोकरीतील समानतेची तरतूद कोणत्या कलमात आहे?
A) कलम 15(4)
B) कलम 16(4)
C) दोन्ही A व B
D) कलम 46
Question 6: राष्ट्रीय आयोग (SC) संविधानात कोणत्या कलमाधीन स्थापन केले गेले आहे?
A) कलम 338
B) कलम 338A
C) कलम 341
D) कलम 330
Question 7: अनुसूचित जमातींसाठी स्वतंत्र आयोग संविधानात कोणत्या कलमात जोडले गेले आहे (SC/ST आयोग वेगळे)?
A) कलम 338
B) कलम 338A
C) कलम 341
D) कलम 46
Question 8: मंडल आयोग (Mandal Commission) कोणत्या उद्दिष्टासाठी स्थापन केला गेला होता?
A) अनुसूचित जातींची यादी बनविण्यासाठी
B) अन्य मागासवर्गीय (OBC) ची सूची व शिफारसी देण्यासाठी
C) आरक्षणाचे प्रमाण कमी करण्यासाठी
D) शेती सुधारणांसाठी
Question 9: राष्ट्रीय मागासवर्ग आयोगाची स्थापना कधी झाली?
A) 1975
B) 1979
C) 1990
D) 1993
Question 10: 'क्रीमी लेयर' ही संकल्पना खालील गोष्टींशी संबंधित आहे -
A) सामाजिक स्थितीच्या आधारावर वर्गीकरण
B) आर्थिक स्थितीच्या आधारावर वर्गीकरण
C) जातीच्या आधारावर वर्गीकरण
D) दुधाच्या वापराच्या आधारावर वर्गीकरण✗
Question 11: आसाम, मेघालय, त्रिपुरा आणि मिझोरम या राज्यांमधील अनुसूचित जमाती क्षेत्रांच्या प्रशासनाबाबत संविधानाच्या कोणत्या अनुसूचीमध्ये तरतूद करण्यात आली आहे?
A) चौथी अनुसूची
B) पाचवी अनुसूची
C) सहावी अनुसूची
D) सातवी अनुसूची
Question 12: लोकसभेतील राखीव मतदारसंघ खालीलपैकी कशाशी संबंधित नाहीत?
A) मागासवर्गीय वर्ग
B) अनुसूचित जाती
C) अनुसूचित जमाती
D) वरीलपैकी काहीही नाही
Question 13: संविधानाच्या कोणत्या कलमानुसार, जर अँग्लो-इंडियन समुदायाचे लोकसभेत प्रतिनिधित्व नसेल, तर राष्ट्रपती त्या समुदायाच्या दोन व्यक्तींना सदस्यत्वासाठी नामनिर्देशित करू शकतात?
A) अनुच्छेद 330
B) अनुच्छेद 331
C) अनुच्छेद 332
D) अनुच्छेद 333
Question 14: राज्य विधानसभेत अँग्लो-इंडियन समुदायाचे प्रतिनिधित्व नसल्यास, राज्याचे राज्यपाल संविधानाच्या कोणत्या कलमानुसार एखाद्या व्यक्तीला सदस्यत्वासाठी नामनिर्देशित करू शकतात?
A) अनुच्छेद 330
B) अनुच्छेद 331
C) अनुच्छेद 332
D) अनुच्छेद 333
Question 15: संविधानाच्या कोणत्या दुरुस्तीद्वारे, अनुसूचित जाती आणि जमाती आयोगाच्या स्थापनेबाबत कलम 338 मध्ये सुधारणा करण्याची तरतूद करण्यात आली?
A) 61 वी दुरुस्ती
B) 66 वी दुरुस्ती
C) 65 वी दुरुस्ती
D) 69 वी दुरुस्ती
Question 16: अनुसूचित जमातींसाठी स्वतंत्र राष्ट्रीय आयोग स्थापन करण्याची तरतूद संविधानातील कोणत्या दुरुस्तीत आहे?
A) 84 वी
B) 85 वी
C) 89 वी
D) 92 वी
Question 17: संसद (लोकसभा) आणि विधानमंडळ (विधानसभा) मध्ये अनुसूचित जाती आणि जमातींच्या आरक्षणासाठी मूळ संविधानात निश्चित केलेली 10 वर्षे आता किती वर्षांपर्यंत वाढविण्यात आली आहेत?
A) 40 वर्षे
B) 50 वर्षे
C) 60 वर्षे
D) 80 वर्षे
Question 18: "क्रीम लेयरी" ही संकल्पना मुख्यत्वे कोणत्या मदतीसाठी लागू होते?
A) SC आरक्षणासाठी
B) ST आरक्षणासाठी
C) OBC आरक्षणाचा लाभ काढण्यापासून पात्रता वगळण्यासाठी
D) राजकीय आरक्षणासाठी
Question 19: राज्यघटनेतील मार्गदर्शक तत्त्वांमध्ये दलित/जनजातीच्या सामाजिक-आर्थिक उन्नतीसाठी कोणता कलम आहे?
A) कलम 46
B) कलम 17
C) कलम 21
D) कलम 14
Question 20: कुठले निर्णय OBC आरक्षणाबाबत 'क्रीम लेयरी' लागू करण्यासंबंधी महत्त्वाचे आहेत?
A) एम.एन. रेणूकर निर्णय
B) इंद्रा साहनी निर्णय
C) कृष्णा गोडसे निर्णय
D) मंडल आयोग निर्णय
Question 21: केंद्र सरकारकडून अनुसूचित जाती/जमातींच्या विकासासाठी किंवा सुरक्षा साठी कोणती प्रमुख यंत्रणा अस्तित्वात आहे?
A) राष्ट्रीय आयोग
B) संसद
C) उच्च न्यायालय
D) विकास मंत्रालय
Question 22: अशा कोणत्या कलमामुळे राज्याला अनुसूचित जाती/जमातींना विशेष तरतुदी करायला प्राधिकृत केले आहे?
A) कलम 15(4)
B) कलम 14
C) कलम 19(1)
D) कलम 21
Question 23: राजकीय आरक्षण (लोकसभा/विधानसभेचे) बाबत निर्णय कोणत्या संस्थेने घेतला आहे?
A) राष्ट्रपती निर्णय
B) लोकसभा/विधानसभेचे नियम
C) संविधानाने ठरवलेले कलम (उदा. कलम 330/332)
D) सुप्रीम कोर्टचे आदेश
Question 24: संविधानात SC/ST/OBC यांच्याविरुद्ध भेदभाव प्रतिबंधित करणारे मूलभूत अधिकार कोणते आहेत?
A) कलम 14 व 15
B) कलम 19 व 21
C) कलम 300
D) कलम 46
Question 25: SC/ST PoA Act मध्ये "अत्याचार" या संज्ञेचा उद्देश काय आहे?
A) फक्त शारीरिक अत्याचार
B) जातीय आधारावर केलेले कोणतेही अपराध
C) दुसऱ्या समुदायाविरोधात केलेले गुन्हे
D) सरकारी अपव्यवहार
Question 26: SC/ST/OBC अंतर्गत आरक्षणाबाबत कोणते उच्च न्यायालयीन/सर्वोच्च न्यायालयीन सिद्धांत महत्त्वाचे आहेत?
A) आरक्षण ही अनंतकाळासाठी अनिश्चित आहे
B) आरक्षणाची मर्यादा व प्रमाण संवैधानिक चौकटीत असणे आवश्यक आहे
C) फक्त केंद्र सरकार ठरवेल
D) आरक्षण सर्वांसाठी समान असावे
Question 27: संविधानात "अनुसूचित" श्रेणीतील सुधारणा कशी करता येते?
A) राष्ट्रपतीच्या आदेशाने
B) कायद्याद्वारे किंवा संवैधानिक प्रक्रियेत बदल करून
C) सरकारच्या परिपत्रकाने
D) नागरिकांच्या जनआंदोलनाने
Question 28: खासगी क्षेत्रात आरक्षणाच्या बाबतीत कायदेशीर स्थिती सध्यातरी काय आहे?
A) खासगी क्षेत्रात अनिवार्य आरक्षण लागू आहे
B) सामान्यतः खासगी क्षेत्रावर केंद्र/राज्ये आरक्षणाची बांधिलकी नाही, परंतु काही राज्यांमध्ये विशिष्ट नियम आहेत
C) खासगी क्षेत्रात कोणतेही नियम नाहीत
D) खासगी क्षेत्रात फक्त SC साठी आरक्षण आहे
Question 29: समाजातील समावेश वाढवण्यासाठी SC/ST/OBC धोरणे मुख्यत्वे कोणत्या क्षेत्रांवर लक्ष केंद्रित करतात?
A) शिक्षण व रोजगार
B) केवळ आर्थिक मदत
C) फक्त राजकीय लाभ
D) नैसर्गिक संपत्तीचे वाटप
Question 30: आरक्षणाच्या व्यापक मर्यादा (उदा. एकूण आरक्षण 50% पेक्षा जास्त न ठेवण्याचा तत्त्व) कोणत्या शासकीय निकषाने आले?
A) नागरिकांच्या जनमतानुसार
B) सर्वोच्च न्यायालयाच्या तत्त्वांनुसार
C) केंद्र सरकारने एकल निर्णयाने ठरवले
D) संशोधन अहवालानुसार
Report Card
Total Questions Attempted: 0
Correct Answers: 0
Wrong Answers: 0
--
0 टिप्पण्या