भारतातील प्रमुख सरोवर (State-wise List)

🌊 भारतातील प्रमुख सरोवर (State-wise List)

भारतामध्ये अनेक प्रकारची सरोवरे आढळतात – गोड्या पाण्याची, खाऱ्या पाण्याची, उंचावरील लेक, जलाशय आणि हिमनदीजन्य तलाव. UPSC / MPSC / PCS परीक्षांसाठी उपयुक्त मराठी नोट्स खाली दिल्या आहेत.

---

🏆 भारतातील सर्वात महत्त्वाची सरोवरे

• भारताचे सर्वात मोठे सरोवर: चिल्का सरोवर (ओडिशा) – खाऱ्या पाण्याचे
• सर्वात मोठे गोडे पाण्याचे सरोवर: वुलर सरोवर (जम्मू-काश्मीर)
• भारताचे सर्वात उंच सरोवर: चोलामू सरोवर (सिक्कीम – 5330 मीटर)
• ईशान्य भारतातील सर्वात मोठे तलाव: लोकटक तलाव (मणिपूर)

---

🗺️ राज्यनिहाय भारतातील प्रमुख सरोवर

📌 जम्मू आणि काश्मीर

• पँगोंग-त्सो तलाव – काही भाग चीनमध्ये
• वुलर तलाव – ऑक्सबो लेक, झेलम नदीवर
• दाल तलाव – गोड्या पाण्याचे, तरंगते बगीचे
• मनसर तलाव, 
• शेषनाग तलाव,
• अनंतनाग तलाव, 
• नागीन तलाव

📌 हिमाचल प्रदेश

• सूरज ताल – लाहौल-स्पिती, गोडे पाणी
• चंद्रताल तलाव
• नाको तलाव
• रेणुका तलाव – सिरमौर जिल्हा

📌 उत्तराखंड

• नैनी (नैनिताल) तलाव
• रूपकुंड तलाव
• भीमताळ तलाव

📌 सिक्कीम

• चोलामू तलाव (त्सो ल्हामो) – भारतातील सर्वात उंच तलाव
• सोंगमो (छांगू) तलाव

📌 मणिपूर

• लोकटक तलाव – ईशान्येतील सर्वात मोठे तलाव » येथे केइबुल लामजाओ – जगातील एकमेव तरंगणारे राष्ट्रीय उद्यान

📌 ओडिशा

• चिल्का तलाव – भारतातील सर्वात मोठे खाऱ्या पाण्याचे सरोवर

📌 आंध्र प्रदेश

• कोल्लेरू तलाव – कृष्णा व गोदावरी मधील गोड्या पाण्याचे तलाव
• पुलिकट तलाव – तामिळनाडूतही विस्तार

📌 तामिळनाडू

• वीरनम तलाव
• पुलिकट तलाव
• चेंबरकम तलाव

📌 केरळ

• वेंबनाड तलाव – खाऱ्या पाण्याचे
• सस्थमकोट्टा तलाव
• अष्टमुडी तलाव

📌 तेलंगणा

• हिमायत सागर तलाव
• उस्मान सागर तलाव

📌 महाराष्ट्र

• लोणार सरोवर – उल्कापिंडाच्या धडकेत तयार

📌 मध्य प्रदेश

• तवा तलाव – नर्मदा नदीवरील धरणामुळे तयार
• भोज तलाव

📌 गुजरात

• नल सरोवर तलाव

📌 राजस्थान

• सांभर सरोवर – खाऱ्या पाण्याचे, मीठ उत्पादन
• पुष्कर तलाव
• नक्की तलाव
• राजसमंद तलाव
• ढेबर (देबर) तलाव – 17व्या शतकातील मानवनिर्मित तलाव
• पंचभद्र तलाव – खाऱ्या पाण्याचा

---